Leiderschap is een begrip dat je te pas en te onpas hoort. Na de aanslagen in Parijs roept de media weer eens om krachtiger leiderschap van onze politici. We willen ons veilig voelen. In een nieuw boek staat waarom we andere beslissingen nemen als we angstig zijn, en hoe we met kennis uit de hersenwetenschap kunnen uitgroeien tot effectieve ‘neuroleiders’. Wij zijn ons brein, maar dan anders.
[margin margin=30]
Persoonlijk leiderschap
We koppelen leiderschap vaak aan grote leiders als Martin Luther King of Ghandi. Daarbij vergeten we vaak dat PERSOONLIJK leiderschap voor managers en ondernemers minstens zo belangrijk is om succesvol te zijn. En om werkplezier te ervaren. Op de werkvloer blijken direct leidinggevenden namelijk de grootste impact te hebben op werkvreugde en mate van stress bij werknemers. [margin margin=30]
Deze onzekere tijd vol terreur vraagt om mensen die het heft in eigen handen nemen. Ik bedoel niet dat we massaal de straat op moeten, maar iets meer in de ACTIE-STAND, vanuit je eigen gevoel, is geen overbodige luxe. Niet langer lijdzaam je handje ophouden bij de overheid, of naar anderen wijzen bij tegenslagen, maar kiezen voor INTROSPECTIE, en naar je eigen rol kijken. Dat zijn we grotendeels verleerd in onze consumptiemaatschappij waar het draait om winstcijfers en bonussen. Perverse prikkels.
Maarrr er is ook goed nieuws. Ons brein kent vele onbewuste manieren om gevaar te detecteren en informatie te verwerken. Als je feitelijke informatie combineert met je emotie en je intuïtie kun je een heuse ‘neuroleider’ worden. Die nemen veelal beslissingen op intuïtie, denken meer in beelden dan in woorden, en zijn effectiever.
[margin margin=30]
Ander gedrag
Dat schrijft leiderschapscoach Guido de Valk, in zijn nieuwe boek Neuroleiderschap. Van macht naar kracht Natuurlijk, niets is zo moeilijk als het veranderen van je eigen gedrag. Dat blijkt keer op keer uit onderzoek. Toch is blijvend ander gedrag wel degelijk te bereiken, door kennis en technieken uit de hersenwetenschap toe te passen, stelt De Valk.
De Valk, die jarenlang huisarts was in Amsterdam en sinds 2008 managers en professionals coacht in leiderschap, legt in zijn managementboek uit hoe dat kan. In het eerste deel beschrijft hij de werking van ONS BREIN en wat dat betekent voor onze besluitvorming. Dat het voor goede beslissingen cruciaal is om te kunnen denken over je eigen denken. In deel 2 de praktische toepassing en concrete casussen, en daarmee het meest interessante deel van deze paperback.
Stress is duur
De Valk schrijft dat stress de Nederlandse economie inmiddels 800 miljoen euro per jaar kost. Een dure aandoening dus, die we effectiever kunnen AANPAKKEN. De oud-huisarts beschrijft verschillende soorten stress: werkdruk, druk van je omgeving, of jezelf, en onzekerheid. Stress heeft positieve kanten, het zet ons aan tot resultaten, en actie. Maar langdurige stress is niet best, en vaak de oorzaak van burn-outs en lichamelijke klachten. Op het moment zelf is stress van grote invloed op je creativiteit, denkkracht, effectiviteit en oplossingsgerichtheid. Zoveel mogelijk vermijden of aanpakken, is het advies. Dus stap uit je COMFORT ZONE, spring in het diepe. Doe het voor je brein. En voor je gezondheid.
Macht versus kracht
Naast korte samenvattingen na ieder hoofdstuk, staat er een sterke passage in het boek over slachtofferschap. Met een krachtig citaat: “Het leven bestaat voor 10 % uit gebeurtenissen, en wordt voor de overige 90 % bepaald door jouw reactie.” Als je voor de slachtofferrol kiest (ja, dat is een keuze) leg je negatieve emoties voor een groot deel bij een ander, of de omstandigheden. “Dan laat je je verlammen door de situatie”, waarschuwt De Valk. Bijbehorend gedrag: alles zit tegen, niemand luistert naar me, anderen begrijpen me niet. [margin margin=20]
“Deze mensen nemen geen of onvoldoende verantwoordelijkheid voor eigen leven”, schrijft De Valk. “De tegenhanger beseft dat je vervelende gebeurtenissen niet kunt veranderen, maar wel zélf kan bepalen hoe je ermee omgaat. Wij kunnen zelf bepalen hoe we reageren.”
De auteur beschrijft twee type rollen van mensen, op de werkvloer: De ‘interne leider’ en ‘de volger’. De eerste is creatief, krachtig en neemt verantwoordelijkheid. De volger reageert, werkt routinematig, en laat zich leiden door emoties en frustraties. Dit type gebruikt macht en dwang om zaken voor elkaar te krijgen. De interne leider handelt vanuit INNERLIJKE KRACHT en inspiratie. En is daarmee voor zichzelf en zijn omgeving een stuk aantrekkelijker.
Gedragsverandering
De essentie van Neuroleiderschap zit in de werking van ons brein. Zo noemt de auteur-huisarts drie noodzakelijke stappen tot gedragsverandering, waarbij de prefrontale cortex van evident belang is. Dit deel voorin onze hersenpan herbergt ons analytisch en probleemoplossend vermogen.
- Stap 1: labelen
- Stap 2: reframen
- Stap 3: refocussen
Labelen
Bij de eerste stap tot gedragsverandering gaat het om het doorhebben wat voor gedrag of emotie je vertoont. Ben je je hiervan bewust, dan kun je dit gedrag of deze emotie labelen. In plaats van onbewust laten leiden, geef je er dus een label aan. Hierdoor neemt de activiteit van het zogeheten limbisch systeem af, en voel je minder negatieve emoties.
Reframen
In plaats van je gedrag te veroordelen, kun je je laten leiden door onze geconditioneerde natuur. Ons brein bepaalt in heel veel gevallen hoe we ons gedragen: voor 90 % onbewust. Reframen betekent dat je je gedrag/emotie ziet als een geautomatiseerde, geconditioneerde reactie. Door steeds over jezelf te oordelen, roep je emoties op, terwijl je juist vanuit je kracht wil handelen.
Refocussen
De laatste stap betekent je aandacht op iets anders richten. Dat wat je vaak met kinderen doet: als je zoon of dochter huilt naar iets anders wijzen, en hup, je oogappel rent vrolijk verder. “We zijn we ons gedurende een dag veel te weinig bewust waar onze aandacht naar toe gaat”, schrijft De Valk, “waardoor de verlangde verandering onvoldoende tot stand komt”.
Boeiend boek
“Effectieve gedragsverandering betekent dat je deze 3 stappen continu in een cyclus moet doorlopen”, is het devies van de auteur. Hij geeft daarbij concrete handvatten. Niet allemaal even nieuw, maar wel relevant. Rode draad: het gaat om bewustwording, mindset en trial & error.
Samenvattend: een boeiend boek, vol praktische, nuttige informatie over het in mijn ogen meest fascinerende orgaan van ons lichaam. Interessante paperback voor mensen (zeker niet alleen managers) die hun gedrag beter willen begrijpen. En willen veranderen. Stap voor stap. In het besef dat neuroleiderschap vooral tussen je oren zit. Of zoals De Valk schrijft: “ons brein is vooral een emotioneel orgaan.”
Veel succes met dat emo-orgaan. En niet gelijk afhaken hé?
Informatie
Neuroleiderschap. Van macht naar kracht. Guido de Valk (paperback, 130 pagina’s)
Voor 22,95 euro te koop op de website van Futuro Uitgevers en managementboek.nl Ook verkrijgbaar als eBook voor 9,95 euro.