Het boek van prins Harry leest als een hartenkreet van een prins die hunkert naar een leven buiten de verstikkende muren van Buckingham Palace. Alsof Harry al jaren met zijn ziel onder de arm liep, en dat er nu in één keer uit gooit.
Rode oortjes.
Gulziger dan ooit las ik deze week een boek.
Ik was niet de enige: de biografie van prins Harry verbreekt in Groot-Brittanië alle verkooprecords en de vertaling kwam in Nederland binnen op nummer 1 in de Bestseller 60, dat gebeurt niet vaak.
Met een prins op de cover die ons recht in de porem aankijkt. Het zegt veel over zijn branie, oprechtheid & kwetsbaarheid. Het brutale boek vol pikante onthullingen doet de Britten al weken in opwinding verkeren. Een prestatie op zich voor de stiff upper lips.. 🙂
Authentiek en echt
Ja, ‘Reserve’ gaat over het traumatische verlies van zijn moeder, drugsgebruik, ontmaagding tegen een muurtje en een bevroren koninklijk lid tijdens het huwelijk van broer William. Dat weten we nu wel. Maar los van alle inside information over vechtende broers en neergeschoten Taliban-strijders gooit een prominent lid van de koninklijke familie vooral een oude omerta overboord. Opvallend open voor een disfunctionele familie die over de hele wereld bekend is.
Harry vormt de uitzondering op de regel dat leden van het koningshuis niet authentiek en écht kunnen zijn.
Als er nou één wereld is waar openheid & oprechtheid niet wordt gewaardeerd, zelfs het voortbestaan in gevaar kan brengen, dan zijn het wel de koninklijke families van deze wereld. Wat was decennialang het motto onder koningin Elisabeth, na welk schandaal dan ook?
‘No complain, no explain.’
Na lezing van dit goedgeschreven boek kun je beter spreken van een overlevingsmotto. Want dat beeld druipt van elke pagina. De Britten kijken vaak vol bewondering naar het leven van hun Windsors, met dure paleizen, kastelen, jachten en feesten. Maar nu lezen we een heel ander, authentiek verhaal. Nota bene van een hoofdrolspeler. Oké, een reservespeler dan.
Het persoonlijke verhaal van de kwetsbare reserve-prins, zoals hij zichzelf ook noemt, vormt de uitzondering op de regel dat leden van een koningshuis niet authentiek kunnen communiceren. Dat is op zich al een prestatie.
Harry houdt niet van afstand
“Afstand was goed, afstand was veilig, afstand was overleven”, schrijft (de ghostwriter van) Harry. “Afstand was een belangrijk onderdeel van koninklijk zijn, niet minder dan op het balkon staan en zwaaien naar de menigte voor Buckingham Palace, met je familie om je heen.”
En over de strenge gedragsregels: “Als lid van het Koninklijk Huis werd je altijd verteld dat je een bufferzone moest creëren tussen jou en de rest van de schepping. Zelfs als je een menigte begroette zorgde je altijd dat er en discrete afstand bestond tussen jou en de anderen.”
“Afstand was goed, afstand was veilig, afstand was overleven.”
Dit veelbesproken boek is om meerdere redenen opmerkelijk. Een paar punten die weinig aandacht kregen in de storm aan kritiek die Harry ten deel viel:
Ten eerste: De inhoud. Die kan blijvende implicaties hebben voor The Firm, los van de tijdelijke reputatieschade. Verhalen over de machtsstrijd aan het hof maakte Shakespeare eeuwen geleden al beroemd. Sterker nog: de tragedie Macbeth werd op de kop af 400 jaar geleden voor het eerst opgevoerd. Of het huidige koningsdrama in Engeland ook bloedig zal aflopen is niet te voorspellen, maar dat het Shakespearaanse trekken vertoont is duidelijk.
Gouden kooi
Dat moeizame communicatie in koningshuizen iets is van alle tijden heb ik zélf ook mogen ervaren tijdens mijn onderzoek in de Koninklijk Huisarchief voor Weldaad loont , mijn boek over de Oranjes (uitgever Matrijs, 2016). In dit exclusieve privé-archief op Paleis Noordeinde mocht ik correspondentie van koning Willem III, Emma en Wilhelmina lezen, uit de 19e en begin 20e eeuw.
Veelal in het Frans, destijds de hoftaal, afstandelijk en omfloerst, met grote koninklijke krulletters. Door deze glimp van het échte koninklijke leven in handgeschreven brieven en notities beleefde ik even ‘de historische sensatie’ zoals Johan Huizinga die ooit bedoelde. Maar ook over ongelukkige aangetrouwde leden, die zich eenzaam en alleen voelden in de gouden kooi.
Harry verwijst veelvuldig naar de gouden kooi, en naar de tragische dood van zijn moeder, achtervolgd door tabloid-fotografen in een tunnel in Parijs. Dat de reserveprins uit angst voor een fatale herhaling zijn depressieve vrouw uit het verstikkende leven in the Firm heeft gehaald, en te emigreren naar de Verenigde Staten, snap je als lezer.
De beschimpte bestseller is een hartenkreet van iemand die hunkert naar een normaal leven
Zo wijst Harry meermalen op de tragische dood van zijn moeder in 1997, na een fatale achtervolging door tabloid-fotografen in hartje Parijs. Dat de reserveprins uit angst voor een herhaling zijn ongelukkige vrouw uit het verstikkende leven in The Firm heeft gehaald, en met zijn gezin emigreerde naar de Verenigde Staten, snap je na dit boek.
Ten tweede: Het reilen en zeilen achter koninklijke muren van een primaire bron, zoals historici dit omschrijven. ‘Oral history’ pur sang, uit de eerste hand, in tijden van schone schijn op sociale media en roddelverhalen in tabloids. Historici debatteren al jaren over hoe betrouwbaar oral history is, door de filter die een herinnering legt op gebeurtenissen, maar dat maakt de historische waarde van deze primaire bron over de machtigste familie van het Verenigd Koninkrijk niet minder groot.
Troonopvolging
Dat koningen als Charles III en Willem-Alexander met zand in hun mond praten is een gevolg van de constituties waarin ze moeten functioneren. Omdat Nederland net als de Britten leven in een constitutionele monarchie met een Grondwet en andere wetten. Net als in landen als Japan, Spanje, België, Marokko, Denemarken en Zweden. Met de extra aantekening van ‘ministeriële verantwoordelijkheid’ voor de koning die liberaal Thorbecke in 1848 bedacht. En die tot de dag van vandaag nog geldt in onze constitutionele monarchie.
Dus is de relevantie groter dan zomaar een boek van een gefrustreerde prins die met zijn vrouw Megan veel geld wil verdienen met boeken en Netflix-series over privékwesties. Terwijl ze toch juist genoeg hadden van al die publiciteit? En ondanks Harry’s beslissing om afstand te doen als officieel lid van de Koninklijke Familie blijft de prins nog steeds vijfde in de lijn voor de troonopvolging, en daarom ook relevant.
Ten derde: de blijvende schade op het imago van de nieuwe koning, Charles III, die in zijn lange leven als kroonprins al veel steken liet vallen. Alleen al door de 2 kwetsbare jongetjes achter de kist van hun net overleden moeder te laten lopen, voor een miljardenpubliek.. Hoe schadelijk voor de kinderziel, wat je terugleest in dit boek. En te hertrouwen met Camilla, tegen de uitdrukkelijke wens van beide zonen in.
Een vader die zélf het verkeerde voorbeeld gaf. Door na de scheiding van Diana ook interviews te geven en een boek te laten schrijven met zijn kant van het verhaal. Waar de tabloids ook wekenlang over schreven, en daardoor heel goed verkochten. Daarom is de huidige kritiek op Harry in de Britse tabloids ook wel hypocriet en ongeloofwaardig.
Politiek pamflet Harry
De Britse pers spreekt eensgezind schande van de zoveelste brutale aanval van de reserveprins en zijn Amerikaanse actrice op hun koninklijke bastion, die een (ei)land in verwarring bij elkaar lijkt te houden. In buitenlandse kwaliteitsmedia wordt de blijvende impact van dit boek op het imago van de Windsors geduid. Zo noemde The New Yorker het boek al een politiek pamflet dat tot een implosie van het beroemdste koningshuis ter wereld kan leiden. De schade is wat groter dan een onverstandig reisje naar Griekenland tijdens de corona-pandemie terwijl alle onderdanen binnen moesten blijven..
Ten vierde: De beschimpte bestseller is een hartenkreet van een gevoelige, getraumatiseerde man die hunkert naar een normaal leven. Buiten de verstikkende muren van Buckingham Palace. Het voelt als een therapeutische oefening, ruim vijfhonderd pagina’s lang.. Alsof Harry al jaren met zijn ziel onder de arm liep, en dat er nu in één keer allemaal uit gooit. Maar is het ook een politiek pamflet dat de rottende fundering van Buckingham Palace verder doet scheuren?
Kunnen we ook zo’n autobiografie verwachten van onze prinsessen?
De vraag stellen is hem beantwoorden.. Claudia de Breij deed in 2021 met prinses Amalia een poging tot openheid, maar haar fletse boekje leidde slechts tot een rimpeling in de Hofvijver. Totdat ze in Huis ten Bosch beseffen dat afstandelijk zijn niet meer aansluit bij de tijd en de ratingcijfers van Willem-Alexander verder zakken, kunnen we even vooruit met dit kijkje in de oververhitte koninklijke keuken bij de buren.
En is de autobiografie van prins Harry dankbare voer voor volk, psychologen én historici.